De Ronde Venen – Onlangs stelde D66 raadsvragen over de waarschuwing van Mark Rutte, secretaris-generaal van de NATO. Die gaf eerder aan dat we ons moeten voorbereiden op oorlog. Raadslid Eelco Doorn (D66): “De waarschuwing van Rutte kan bedoeld zijn om de ernst van de huidige geopolitieke situatie te onderstrepen zonder dat er een directe oorlogsdreiging is en in dat licht gezien moet worden als een vorm van druk om politieke en publieke steun te krijgen voor het verhogen van defensiebudgetten en militaire paraatheid. Maar de waarschuwing kan ook worden geïnterpreteerd als een voorbereiding op potentiële risico’s.”

College: geen reactie
Eelco Doorn: “Het is dan ook belangrijk om deze signalen kritisch te interpreteren en te vragen naar de achterliggende informatie en risicoanalyses. Beschouwt het college dit als een gegronde dreiging of als strategisch drukmiddel?” Portefeuillehouder Maarten Divendal heeft weinig woorden nodig voor zijn antwoord: “Het college heeft geen specifieke opvattingen over uitspraken van (wereld)leiders of andere bekende personen. Derhalve geeft het college geen reactie op de uitspraken van de Secretaris-Generaal van de NAVO.”

Geen rol weggelegd
Raadslid Eelco Doorn: “De waarschuwing van Rutte veroorzaakt onder onze inwoners vast onzekerheid, angst en ook verwarring. Hoe moeten zij deze waarschuwing zien, moeten zij in actie komen of is het allemaal overdreven? Kan de gemeente het voortouw nemen nu het aankomt op duidelijke informatie en transparante communicatie? Divendal: “De emoties die inwoners mogelijk ervaren bij dergelijke uitspraken zijn verschillend. Daarnaast volgen de uitspraken elkaar snel op en zijn deze anders van toon. Dit is niet alleen iets van de laatste maand, maar van de laatste jaren. Om die reden ziet de gemeente geen rol weggelegd om hier zelf actie op te ondernemen.”

Gevaarlijke situatie
Burgemeester Divendal vervolgt zijn beantwoording: “Wel volgt de gemeente de communicatie van de Rijksoverheid als het gaat om communicatie in nood- en crisissituaties en geeft de gemeente hier lokaal invulling aan. Deze nood- en crisissituaties kunnen zich in veel verschillende vormen voordoen, zoals een black-out (geen stroom), (tijdelijk) geen beschikbaarheid van (schoon) drinkwater of een gevaarlijke situatie. De Rijksoverheid communiceert hierover via Home | Denk vooruit. Ook inwoners van De Ronde Venen worden via onder andere campagnes door de Rijksoverheid geïnformeerd.”

Draaiboeken klaar?
Eelco Doorn wil weten of er concrete maatregelen of beleidsacties zijn die de gemeente nu al kan nemen om de weerbaarheid van De Ronde Venen en haar inwoners te vergroten in geval van oorlog. Doorn wil weten op welke beleidsterreinen prioriteiten liggen en of er draaiboeken worden ontwikkeld? Ook vraagt Doorn of geïnventariseerd wordt welke hulpmiddelen en infrastructuur op korte termijn beschikbaar moeten zijn bij een noodsituatie, zoals medische voorzieningen, energievoorzieningen en transportmiddelen?”

Noodvoorzieningen
“Overweegt de gemeente noodvoorzieningen op wijk- of dorps-niveau, zoals waterreservoirs, voedselvoorraden, of noodaggregaten, en zo ja, hoe ziet dit plan eruit? Is het College in gesprek met het Waterschap om de risico’s van overstromingen of het breken van dijken te bespreken en hierop voorbereid te zijn?” Burgemeester Divendal: “De organisatie van bevolkingszorg, inclusief crisiscommunicatie, is een verantwoordelijkheid van gemeenten.”

Individueel en collectief
Divendal: “Om vanuit gemeenschappelijkheid te kunnen werken en om bevolkingszorg effectief te organiseren met 26 gemeenten heeft de Veiligheids Regio Utrecht (RU) een coördinerende en regisserende rol. Juist door die gecoördineerde samenwerking zijn we als individuele gemeente, maar ook als collectief in de regio, in staat ons efficiënt voor te bereiden. Dat ligt deels vast in planvorming, waarin op basis van ervaringen uiteenlopende scenario’s zijn beschreven.”

Draaiboeken en taakkaarten
Divendal: “Dit gaat van brand, extreem weer, gevaarlijke stoffen, langdurige uitval van nutsvoorzieningen tot en met een pandemie, stralingsincident, etc. De plannen die bij elk onderwerp zijn uitgewerkt bevatten draaiboeken en taakkaarten voor elke partner die in het betreffende plan een rol heeft. Daar zit eveneens een risico- en crisiscommunicatiecomponent in. Meer specifiek voor een dijkdoorbraak of overstroming geldt dat ook met een dergelijk incident in de planvorming rekening is gehouden. Het inspecteren van de dijken is een kerntaak van het Waterschap en derhalve in hun bedrijfsvoering opgenomen.”

Warm hart
Dat D66 de Nederlandse democratie een warm hart toedraagt, zal algemeen bekend zijn. Eelco Doorn: “Welke plannen liggen er om ervoor te zorgen dat de democratische besluitvorming tijdens crisissituaties in stand blijft en niet opnieuw wordt ‘geparkeerd,’ zoals gebeurde tijdens de Coronacrisis?”

Eigenstandig
Burgemeester Divendal heeft een rotsvast vertrouwen in de democratische besluitvorming. “Die wordt altijd gewaarborgd. Op het moment dat de gemeente beslissingsbevoegd is, loopt besluitvorming altijd via de gemeenteraad op het moment dat de Gemeentewet hierom vraagt. In voorkomende gevallen heeft de burgemeester ook eigenstandige bevoegdheden. Op het moment dat een incident een grootschalig karakter krijgt en de gemeente niet langer beslissingsbevoegd is, zoals bij maatregelen tijdens de Coronacrisis, geldt dat het Kabinet op basis van bijvoorbeeld de Wet publieke gezondheid noodmaatregelen kan treffen.”

Van korte duur
In geval er noodmaatregelen moeten worden getroffen, zullen die volgens Divendal van korte duur zijn en zo spoedig mogelijk omgezet worden in wetgeving, “zodat ook de Tweede en Eerste Kamer zich kunnen uitspreken over deze maatregelen. In een andere crisissituatie wordt bij de Rijksoverheid een soortgelijk besluitvormingsproces worden gevolgd. Hiermee wordt de democratische besluitvorming gewaarborgd.”

Te allen tijde
Divendal: “Deze (tijdelijke) wetgeving kan tot gevolg hebben dat (een deel van) de gemeentelijke taken niet meer onder verantwoordelijkheid vallen van gemeenten. En op dat moment is er ook geen sprake van bestuurlijke besluitvorming in gemeenten (en dus door de gemeenteraden). Op het moment dat besluitvorming noodzakelijk is door de gemeenteraden, wordt deze te allen tijde gevolgd, zoals eerder in dit antwoord benoemd.”

Op de foto: Burgemeester Maarten Divendal.  Foto is aangeleverd.