Streek – Er is bij docenten een toenemende belangstelling voor de periode ’40-’45. Dit blijkt uit het onderzoek ‘Oorlogsverhalen in de klas’ dat in opdracht van het Landelijk Steunpunt Gastsprekers WOII-Heden is uitgevoerd onder docenten van het primair en voortgezet onderwijs in Nederland. Recente conflicten en vluchtelingenverhalen zorgen ervoor dat deze belangstelling bij docenten wordt aangewakkerd. Daarnaast krijgen verhalen van de naoorlogse generaties meer aandacht.
Het feit dat de oorlog steeds verder in het verleden komt te liggen is voor het onderwijs geen reden om minder aandacht te willen besteden aan thema’s als onderdrukking, vervolging, collaboratie en verzet. Docenten geven in het onderzoek aan dat het bezoek aan historische locaties, zoals bijvoorbeeld kamp Westerbork, het horen van persoonlijke oorlogservaringen en het georganiseerd herdenken van oorlogsgebeurtenissen hen motiveert om met deze thema’s bezig te zijn. Daarnaast ziet bijna de helft van de ondervraagde docenten dat hun leerlingen toenemende belangstelling hebben voor de geschiedenis van de oorlog.
Naoorlogse generatie
De verhalen van de naoorlogse generatie worden steeds vaker in de klas gedeeld. Het aantal mensen dat als volwassene de oorlog heeft meegemaakt en daarover in de klas vertelt, begint af te nemen. Toch willen veel docenten graag werken met een “levende bron” in de klas. Met de verhalen van de naoorlogse sprekers, die vertellen over de ervaringen van hun ouder(s) en de impact daarvan op hun eigen leven, verschuift het perspectief in de persoonlijke oorlogsgeschiedenissen. Daardoor komen verhalen van jonge kinderen uit de oorlog meer aan bod en is er aandacht voor de vertellingen van kinderen en volwassenen ná de oorlog.
Het feit dat het onderwijs positief staat tegenover verhalen van de naoorlogse generatie én ten opzichte van verhalen van huidige vluchtelingen zorgt ervoor dat het Steunpunt met nieuwe projecten aan de slag gaat. Schoolbezoeken in dit kader kunnen binnenkort aangevraagd worden via de eigen website van het Steunpunt. Het Landelijk Steunpunt Gastsprekers WOII-Heden is ondergebracht bij het Herinneringscentrum Kamp Westerbork.
Kracht persoonlijk verhaal
De bevindingen van het onderzoek ‘Oorlogsverhalen in de klas’ sluiten naadloos aan bij het jaarthema van het Nationaal Comité 4 en 5 mei: De kracht van het persoonlijk verhaal. Dat het persoonlijk verhaal in het geschiedenisonderwijs nog steeds zeer gewaard wordt, komt ook tot uiting in het aantal schoolbezoeken van ooggetuigen, die het Steunpunt organiseert. Waren dat er in 2015 nog 1608, in 2016 was dat aantal gestegen tot 1816. Daarmee werden bijna vijftigduizend leerlingen bereikt. Opvallend was het opgelopen aantal aanvragen voor gastlessen in het afgelopen najaar, een seizoen wanneer de geschiedenismethodes weinig tot geen aandacht besteden aan het thema WOII. In de opmaat naar 4 mei 2017 heeft het Steunpunt inmiddels al meer dan vijfhonderd aanvragen voor gastlessen in maart, april en mei verwerkt.
Foto: Marion de Klijn, geboren in februari 1944, vertelt aan leerlingen over de onderduikgeschiedenis van haarzelf en haar ouders.