Door Joke van der Zee

Aalsmeer – Statig is ‘ie wel, de watertoren van Aalsmeer. Zijn leeftijd in ogenschouw genomen – bouwjaar 1928 – zou je het niet bedenken maar de toren is nog altijd volop in beweging. Dat wil zeggen: er gebeurt van alles rondom het baken van Aalsmeer, het iconische bouwwerk dat generaties Aalsmeerders in het hart gesloten hebben. Hoe vaak hoor je niet: “De watertoren uit het vliegtuigraampje zien dan weet je dat je weer thuis bent.” 

Meer buitenlandse toeristen

Hoewel de Aalsmeerse variant als een van de, zo niet allermooiste, watertorens van ons land bekendstaat, had als drukverhoger een functie binnen de drinkwatervoorziening van Aalsmeer en buurgemeenten. Pas sinds de jaren negentig van de vorige eeuw kwam daar een einde aan. Vele plannen later kwam de toren in het bezit van gemeente Aalsmeer en was het verenigingsman Dirk van Leeuwen die met een aantal vrijwilligers zorgde dat het baken publiekelijk werd opengesteld. In 2012 werd het stokje overgenomen door Dick de Kuijer, die samen met de voor het grootste deel dezelfde vrijwilligers de Stichting Beheer Watertoren Aalsmeer oprichtte. Ruim een decennium later is de populariteit van de watertoren alleen maar gegroeid. Niet alleen bij Aalsmeerders maar ook steeds meer (buitenlandse) toeristen hebben de klim naar 50 meter hoog al gemaakt. “Het uitzicht is waar het gros van de bezoekers voor komt”, licht De Kuijer toe. “Daarnaast zijn er echte architectuurliefhebbers, die geboeid zijn door het ontwerp (ingenieur Sangster) en dan gekscherend zeggen: O ja, ik moet zeker ook even naar boven.”

“Nette omgeving hoort erbij”

Vanaf het begin van de openstelling is de watertoren steeds aantrekkelijker gemaakt en geldt nu zo’n beetje als dé toeristische trekpleister van het dorp. Hij staat letterlijk in de spotlights (buitenzijde en dak) en bij tijd en wijle is het icoon onderdeel van kunstzinnige uitingen zoals de toren gehuld in regenboogkleuren of de Aalsmeerse vlag. Er zijn diverse activiteiten maar… “De openstelling voor publiek blijft de hoofdactiviteit. Nog altijd bezoeken ruim honderd mensen de watertoren in een weekend dat we open zijn. Van onze stichting zijn er tijdens openingsdagen minimaal twee personen aanwezig. Dat geldt ook als er een activiteit plaatsvindt, vandaar dat het voor ons wel behapbaar moet blijven”, aldus De Kuijer.” Het beheer houdt ook in dat de boel een beetje netjes moet worden gehouden. Spinrag bij de ramen weghalen, toiletten schoon, koffie en thee bij de bar en uitleg verzorgen over de werking van de watertoren. Al met al is het best veel werk tijdens de openingsmaanden in de zomer. Het seizoen dat onkruid welig tiert, ook rondom de watertoren. Tussen de basaltblokken priemt het groen lustig naar boven. “Wij kunnen dat helaas zelf niet allemaal bijhouden en doen dan graag een beroep op de eigenaar, de gemeente.” Het is Meerlanden die de openbare ruimten bijhoudt. “Ik vind wel dat zo’n mooi Rijksmonument iets moet uitstralen, daar hoort een nette omgeving bij.” 

Renovatie dak

Dat de toren in beweging is, kan ook letterlijk worden genomen. Een zeer kleine fractie ‘achter de komma’ zou de watertoren scheef zijn komen te staan maar dit is te verwaarlozen. Het is geen toren van Pisa, zoals De Kuijer het omschrijft. De ruim 400 houten palen die de grondvesten vormen doen al bijna een eeuw hun werk goed. Wel wordt het koperen dak van het monument in september onder handen genomen. Onderhoud en waar nodig renovatiewerk staan op het programma. Op het terrein komt een bouwlift die vaklui naar 50 meter hoogte brengen. 

Nog meer beweging: Het voorterrein dat alleen toegankelijk is tijdens openingsdagen wordt standaard toegankelijk en wordt opgenomen in de route langs het Waterfront, zo kunnen wandelaars op elk moment van de dag de toren van dichtbij passeren. “Ik vind het een goede zet, laat mensen het terrein gebruiken, het slot mag van het hek.”

Slechtvalken

De toren is geen leefgebied, na een bezoekje of kleine bijeenkomst gaan mensen weer huiswaarts. Dit geldt niet voor dieren, sinds enige jaren huisden slechtvalken boven in de toren, nabij de ‘trans’, waar mensen rondom van het uitzicht genieten. De vogels hadden een beschermde status en wanneer er tekenen waren dat er werd gebroed kon de watertoren niet open. “Tegenwoordig is de status bijgewerkt naar ‘niet storen tijdens het broeden’, maar juist de afgelopen twee jaar zijn er geen jongen geboren daarboven.” Toch horen de slechtvalken bij de watertoren van Aalsmeer die op deze manier zijn veelzijdigheid laat blijken en naast educatief (bezoek scholen), cultureel (ook onderdeel van de Kunstroute en Vuur en Licht), sportief (escaperoute van Turf) natuurlijk vooral toeristisch een echte trekpleister blijft. 

De hele maand augustus kan de Watertoren van Aalsmeer bezocht worden op zondag tussen 13.00 en 17.00 uur. De klim naar boven kost 1 euro voor kinderen en 2 euro voor volwassenen.

Foto: Dirk de Kuijer verwijdert het spinrag voor de ramen van de Watertoren. Foto: JvdZ