De Ronde Venen – Vorige week is aandacht besteed aan plannen van grote internationale bedrijven voor het aanleggen van zonnevelden in Waverveen en tussen Mijdrecht en Amstelhoek in de buurt van de N201. In Waverveen is de Nederlandse tak van het Noorse staatsbedrijf Statkraft actief. In de buurt van de Eerste Zijweg in Mijdrecht, aan de noordelijke zijde van de N201, zou AMPYR Solar Europa inwoners benaderd hebben. Die zijn over de plannen “onaangenaam verrast”. Aan de Bovendijk bij Wilnis is een derde, grote ‘speler’ actief.

Bovendijk Wilnis
Naast het gronddepot en Golfpark Wilnis aan de Bovendijk ontwikkelt het bedrijf LC Energy een grootschalig zonneveld. De onderneming is er trots op zich te rekenen tot de top 8 van de ontwikkelaars van Nederlandse zonne-energie op land. De naam van het zonnepark aan de Bovendijk is ‘Magdalenahoeve’. Dat moet in 2027 operationeel zijn. Dan moet er voor ongeveer 6.700 huishoudens duurzame energie opgewekt worden op een oppervlakte van 24 hectare.

“Het wordt aan de west- en noordzijde ingepast in de al omzoomde schouder door het gronddepot en Golfpark Wilnis. Aan de oost- en zuidzijde wordt het zonneveld zoveel als mogelijk aan het zicht onttrokken door nieuwe aanplantmaatregelen”, zo is op internet te lezen.

Nat en vochtig
Dankzij dit zonneveld kan het al aanwezige vogelreservaat in de Bovenpolder worden uitgebreid. Dat sluit aan bij de plannen voor natuurbeheer van de provincie Utrecht. Die wil botanische doelen versterken in al bestaande en nog te ontwikkelen natuurgebieden in de Bovenlanden en langs de Kromme Mijdrecht. Nat schraalland en vochtig hooiland moeten gecombineerd worden met behoud en versterking van vochtig weidevogelgrasland. Ook gaat het om de natuur- en waterkwaliteit van de sloten in het agrarische gebied.

LC Energy schrijft op de eigen website: “De energietransitie en biodiversiteit gaan wat ons betreft hand in hand, daarom nemen we het toevoegen van ecologische waarde altijd mee in onze projecten.” Anders gezegd: zonneparken ontwikkelen met respect voor de natuur en omwonenden.

Mondeling en visueel
LC Energy heeft in september en in oktober vorig jaar twee inloopavonden georganiseerd voor het project aan de Bovendijk. Belanghebbenden en omwonenden zijn toen op de hoogte gesteld van de plannen. Belangrijke onderdelen van de bijeenkomsten waren het beantwoorden van vragen, het zo goed als mogelijk wegnemen van zorgen en het openstaan voor verbetersuggesties van aanwezigen. Voor het bijwonen van de eerste avond waren 63 adressen per post uitgenodigd. In totaal bezochten 15 personen die inloopavond en naderhand vroegen enkele anderen ook om toezending van het gemaakte verslag. Zeven medewerkers van LC Energy en een landschapsarchitect waren toen aanwezig om uitleg te geven bij meerdere grote borden met afbeeldingen.

‘Co-located batterij’
Op de eigen website verwoordt LC Energy “dat de avond in een gemoedelijke sfeer verliep.” Er was “een grote mate van optimisme en begrip voor de ontwikkeling van de plannen. Men vond in het algemeen de gekozen locatie geschikt aangezien er weinig omwonenden zijn en het project aan twee zijden omarmd wordt door natuur.” Ook zouden de aanwezig zich positief hebben uitgelaten over het plaatsen van een zogeheten ‘co-located’ batterij bij het energie-opwek-project, zodat het energienet ontlast kan worden.

Gemeente afwezig

Op meer dan 20 gestelde vragen van de aanwezigen heeft LC Energy schriftelijk antwoord gegeven. Eén van de vragen was: Waarom is er niemand van de gemeente aanwezig? In het verslag staat dat de gemeente ervoor gekozen heeft om “in dit stadium van het traject” niet deel te nemen aan de inloopavond. De focus zou moeten liggen op de participatie en het vormgeven van het planvoorstel.

Drie ‘unieke vragen’
De tweede inloopavond vond plaats op 10 oktober. De avond werd bezocht door 21 personen, zes van hen waren ook aanwezig tijdens de eerste avond. De avond verliep gemoedelijk en er werden constructieve gesprekken gevoerd. Na de eerste inloopavond resteerden “drie unieke vragen”, die in het verslag zijn opgenomen. Genoteerd is dat de coöperatieve vereniging ‘de Waterlelie’, van bewoners-eigenaren in de gelijknamige zijstraat van de Bovendijk, bezwaar maakt. Dat bezwaar is gericht tegen de voorziene toegangsweg naar het plangebied uit oogpunt van verkeersoverlast en veiligheid. Een andere vraag ging over het kunnen doortrekken van een bomenrij. Verder is er zorg bij bewoners aan de Waterlelie en de Dotterbloem over het zicht op het lager gelegen plangebied. Halverwege december 2023 is het verslag verstuurd naar iedereen die tijdens de inloopavonden een mailadres heeft achtergelaten “en bovendien naar degenen die gevraagd hebben eveneens het verslag te kunnen ontvangen.“

Huidige zekerheden
Op de website meldt LC Energy dat op 28 oktober de benodigde stukken bij de gemeente zijn ingediend voor het zogenaamde Vooroverleg / de Omgevingsvergunningaanvraag. “De gemeente zal deze beoordelen en ons informeren over wat er eventueel verbeterd dient te worden. Voor het proces van het Vooroverleg staat 8 weken doorlooptijd bij de gemeente.”

Opvallend is dat twee dagen daarvoor – dus op 26 oktober 2023 – minister Hugo de Jonge de brief ‘Aangescherpte voorkeursvolgorde zon’ aan de Tweede Kamer stuurde. Daarin schrijft de minister: “Nederland moet kiezen waar en hoe we ruimte bieden aan duurzame opwek via zon om ervoor te zorgen dat de huidige zekerheden – zoals voldoende voedsel, schoon drinkwater en energie – ook voor toekomstige generaties blijven bestaan.”

Vier voorkeurstreden
De minister geeft aan dat de landelijke overheid, samen met provincies, gemeenten en waterschappen, bestuurlijke afspraken over de voorkeursvolgorde zon aanscherpt. “Hierbij wordt eerst gekeken naar de mogelijkheid van zonnepanelen op daken en gevels (trede 1) en op gronden binnen en buiten bestaand bebouwd gebied (trede 2 en 3) en, als deze 3 treden onvoldoende mogelijkheden bieden, naar zonnepanelen op landbouw- en natuurgronden (trede 4).”

Uitzonderingen a, b en c
Daarbij geldt – zo schrijft de minister – dat trede 4 alleen gebruikt zal worden als sprake is van een uitzonderingsmogelijkheid.

Die uitzonderingen zijn: (a.) een combinatie van een substantiële agrarische functie met een zonnepark; (b.) landbouwgronden die op basis van bestuurlijk bindende afspraken in transitie zijn en als: (c.) de aanleg van zonneparken op gronden betekenisvol bijdraagt aan de vermindering van de netcongestie of zorgt voor vergroting van een efficiënter netwerkgebruik.

Hier geen aanscherping?
Gemeente De Ronde Venen heeft op 31 oktober aangegeven de gevolgen van deze brief te onderzoeken en met een reactie te komen. Die reactie kwam op 8 december. Daarin zou staan dat de gemeente het initiatief van LC Energy als vergevorderd beschouwt en zich inzetten “om de bij ons bekende projecten verder te helpen, zolang deze passen binnen het gemeentelijk zonneveldbeleid. Uw project is daar één van.”

Niet voldoen maar vergevorderd? 
Volgens de gemeente zou het provinciebestuur van plan zijn om tot half 2024 de provinciale (interim) omgevingsverordening niet aan te passen. “Projecten in een vergevorderd stadium, maar die niet (helemaal) aan de aangescherpte voorkeursvolgorde zon voldoen, kunnen toch doorgaan.” Weet de gemeenteraad welke projecten door het college van b en w als vergevorderd worden beschouwd?

“Wij zijn in overleg”
Het college van b. en w in De Ronde Venen zegt niet te weten of het advies van Gedeputeerde Staten (het dagelijks bestuur van de provincie, red.) daadwerkelijk wordt opgevolgd. Dat voorstel “blijft onzeker. Alle plannen voor zon op land worden tot die tijd getoetst aan het huidige provinciale beleid zoals staat in de provinciale (interim) omgevingsverordening.”

“Toch door laten gaan”
Het college van b en w gaat “door met de uitvoering van ons gemeentelijk zonneveldbeleid en onderzoeken de mogelijkheden om hier uitvoering aan te blijven geven, ook als de provincie haar provinciale (interim) omgevingsverordening aanpast. Wij zijn in overleg met de provincie om afspraken te maken over de bij ons bekende initiatieven om deze initiatieven toch door te laten gaan als het past binnen ons beleid.”

Lokaal initiatief
Lokale energiecoöperaties spelen een belangrijke rol. Zij treden steeds vaker op als ontwikkelaar en mede-eigenaar van een zonneveld. Zijn er in de gemeente De Ronde Venen lokale energiecoöperaties die met hun initiatief voor een zonneveld in een vergevorderd stadium zijn en daarover overleg voeren met de gemeente? Het valt op dat er in de gemeente bij lange na niet wordt voldaan aan de voorkeursvolgorde die de landelijke overheid hanteert. Laat de gemeente zich overrompelen? Leidt het gemeentelijk beleid tot een monopolie voor grote commerciële, kapitaalkrachtige bedrijven uit binnen- en zelf het buitenland? En is dat wat de gemeente wil?

Foto: AvdP