Uithoorn – Bij de Tolhuissluis aan het Jaagpad vond zaterdag de opening van de Open Monumentendag in de gemeente Uithoorn plaats. Burgemeester Pieter Heiliegers was op deze zomerse ochtend samen met zijn partner José op de fiets gekomen om de opening te verrichten. De schutsluis was tweehonderd jaar geleden gebouwd in opdracht van koning Wilhelm I, vertelde de burgemeester in zijn openingsspeech.

Peter Schat van de stichting Oud Uithoorn / De Kwakel overhandigde een luchtfoto van de sluis aan de burgemeester en een beker met de foto aan Corianne, eigenaresse van B&B en theetuin (H)eerlijk! “De foto is gemaakt door buurman en sluiswachter Nico”, vertelde Corianne. “Op deze foto zie je goed dat onze woning een dak met twee punten heeft om het water af te kunnen voeren.” In de sluiswachterswoningen sliepen acht sluiswachters in bedstedes, maar die zijn inmiddels vervangen door comfortabele bedden. Alleen de ontbijtruimte was open voor publiek, want in de andere kamers verbleven gasten. In de sfeervolle ruimte zijn nog de oude plafondbalken te zien. Er hangt een ingelijste krantenpagina uit 1898 en een grote historische foto van een renovatie.

“In 2014 werd de sluis ook gerenoveerd. De houten bodem is gerestaureerd en de sluisdeuren vervangen.” Buurvrouw Nel herinnerde zich nog dat ze op de bodem van de sluis konden lopen. Ze woont al 27 jaar langs de sluis. Haar man Jan overleed bij het Dakota ongeluk. Een ingemetselde steen herinnert nog aan hem. Ze heeft veel steun aan de buren. Het gevoel van saamhorigheid onder de omwonenden is groot. Onder de noemer ‘beste buur’ werd onlangs buurvrouw Van Zandwijk benoemd tot ‘Keizerin van de Sluis’. “Vanaf volgend jaar willen ze de sluis op afstand vanaf Heerhugowaard gaan bedienen”, vertelde Corianne. “Wij maken ons er hard voor dat er hier in de zomermaanden overdag een sluiswachter mag blijven.” Gasten konden genieten van een door haar gebakken stukje notentaart of brownie met cranberry.

Spoorhuis De Kwakel
Ook bij Carol en Peter aan de Noorddammerweg stond de koffie klaar en werden bezoekers gastvrij ontvangen in het voormalige spoorhuis. Het was de eerste keer dat dit gemeentelijke monument open was voor publiek. “Wij hebben het in januari gekocht”, vertelde Carol. “We waren meteen verliefd op het pand.” Ze lieten zien waar vroeger de wachtruimte was, het kantoor waar een ticket gekocht kon worden en het perron waar de trein langs kwam. Het is een flink project om het huis op te knappen. “Het is prachtig, maar ook een drama’, bekende Peter. Hier en daar vinden ze authentieke pareltjes, maar er zijn ook tegenvallers zoals het dak dat grotendeels vervangen moet worden. “We kamperen in ons eigen huis terwijl we bezig zijn”, vertelden de twee enthousiast terwijl ze de gestripte kamers lieten zien. Er staan tijdelijke meubels van de kringloopwinkel, want hun eigen spullen staan in de opslag. “We zijn er ontzettend trots op en willen het zo opknappen dat het weer tot z’n recht komt.”

Halle Hoeve
Elders in De Kwakel woont Cock Lek in zijn monumentale boerderij Halle Hoeve. Ook hij vertelde vol enthousiasme over de geschiedenis van zijn woning en de vondsten door de jaren heen. “Dit was vroeger een hooihuis”, liet hij zien op een zelfgemaakt schilderij. “In het achterhuis stonden de koeien en boven lag het hooi op zolder.” De eerste tekenen van bewoning stammen zelfs uit eind 1600. Voor de voordeur ligt een oude waterput en staat nog een restantje van een oude muur. Een kleine kruiwagen doet denken aan de wagen waarmee de boer vroeger de koeienmest verplaatste. Van de stal door een kleine deur aan de zijkant reed hij dan naar de mestvaalt. 

’t Enge Bos
Privé-natuurgebied ‘t Enge Bos dat zich achter de boerderij uitstrekt, deed voor het eerst ook mee aan de Open Monumentendag. Hier staat nog een oud houten hek van drie meter met een kliksluiting die de boeren kregen in ruil voor de vuurlinies die tijdens de Tweede Wereldoorlog over hun land liepen.

De Kwakel Toen & Nu
Op het erf stond de mobiele museum wagen van de stichting De Kwakel Toen & Nu. Dirk, Ben, Johan en Ben zetten zich in om het Kwakelse erfgoed te behouden. “We werden gevraagd om mee te doen met ons mobiele museum”, vertelde Dirk Plasmeijer. In de wagen hangen foto’s van vroeger en staan miniaturen gemaakt door de overleden Kwakelaar Toon de Wit. “We willen voorkomen dat dingen verloren gaan.” En met een achterban van bijna 400 donateurs en hun bijna 17-jarige bestaan wordt hun initiatief duidelijk gesteund. Tijdens deze Open Monumentendag konden bezoekers weer een kijkje in de geschiedenis van de gemeente Uithoorn nemen.